Akustyka - Zbuduj swój własny panel akustyczny!

Ostatnio poruszyłem temat jak przy pomocy standardowych elementów pokoju poprawić akustykę pomieszczenia. Wspomniałem również, że mimo wszystko najlepszym i najtańszym rozwiązaniem jest zbudowanie własnych paneli akustycznych (absorbujących). Jako, że sam budowałem takie panele postanowiłem napisać poradnik na temat ich budowy. Wymienię w nim niezbędne materiały, krok po kroku opiszę proces budowy oraz zwrócę uwagę na szczegóły, które mają znacznie przy takiej konstrukcji. Jest to najdłuższy artykuł/poradnik jaki napisałem tak więc nie ma co przedłużać i do dzieła

Na początek troszkę teorii (FAQ):

- Dlaczego opłaca się zbudować panel absorbujący na bazie wełny mineralnej?

Głównie dlatego, że jest to najtańsze rozwiązanie które skutkuje znaczną poprawą jakości odsłuchu w danym pomieszczeniu. Jest to podstawa do dalszych działań z dźwiękiem. Dodatkowo panele nie przeszkadzają w innych rozwiązaniach adaptacyjnych, można je przenosić (np. gdy zmieniamy pomieszczenie do słuchania muzyki) i co jest również istotne, przy odpowiednim wykonaniu wyglądają estetycznie.

- Dlaczego wełna mineralna?

Do budowy paneli absorbujących polecanych jest kilka rodzai wełny mineralnej. Jeśli chodzi o jakość i w zasadzie idealne parametry pochłaniania różnych pasm dźwięku, to zdecydowanie wygrywa Isover PT-80 o grubości 10cm. Niestety jest to jedna z droższych wełen i ciężko ją dostać w typowych sklepach budowlanych (wełna specjalistyczna). Najlepiej zamówić w sklepie internetowym. Z innych polecanych modeli wełny są Isover Multimax 30 oraz Rockwool RW3.

- Czy wełna mineralna jest bezpieczna dla zdrowia?

Teraz kwestia bezpieczeństwa, która nurtuje wiele osób. Odpowiednio zabezpieczony panel nie szkodzi zdrowiu. Przez odpowiednio zabezpieczony mam na myśli owinięty folią stretch oraz szczelnie zamknięty w sztywnej obudowie obitej gęstym materiałem i zabitej z tyłu dyktą. Oczywiście jeśli jesteście alergikami lub macie problemy z układem oddechowym (np. astma), to musicie to przemyśleć. Nie chcę mieć nikogo na sumieniu więc zastanówcie się nad tym we własnym zakresie

- Jak można zabezpieczyć wełnę mineralną przed pyleniem?

Pierwszy sposób, to dokładne owinięcie każdego płata wełny folią stretch. Drugi sposób, to opryskanie wełny rozcieńczony roztworem kleju "Wikol". Po opryskaniu tworzy on swego rodzaju skorupę, która skutecznie chroni przed pyleniem. Jeśli bardzo Wam zależy na bezpieczeństwie, to możecie połączyć obie metody. Niezależnie od wyboru całość zamyka się w ramie obitej materiałem i zabitej z tyłu dyktą.

- Ile kosztuje budowa paneli absorbujących?

Jedynym stałym elementem jest cena wełny i tu np. za opakowanie Isover PT-80 (opakowanie to 2m2 wełny, pocięte na 4 kawałki wielkości 100x50x10cm) zapłacimy ok. 90zł + koszty transportu. Z jednego opakowania można zrobić 4 standardowej wielkości panele. Reszta kosztów, to cena materiału do obicia, drewna lub innego tworzywa na ramkę, folii, sprzętu jak zszywacz tapicerski, wkrętów, zszywek itp. i oczywiście czasu na wykonanie.

- Drewno na ramki powinno być heblowane czy nie?

To jest tylko i wyłącznie kwestia estetyki. Jeśli zależy Wam na wyjątkowo ładnym wyglądzie paneli, to zalecam deski heblowane. Użycie ich gwarantuje, że po naciągnięciu materiału na ramkę uzyskamy równą i gładką powierzchnię. Standardowe deski mogą mieć lekkie nierówności lub zgrubienia, które będą widoczne po naciągnięciu. Osobiście użyłem zwykłych desek i moje poczucie estetyki jest usatysfakcjonowane

- Jaki materiał wybrać do obicia paneli?

Materiał powinien być przede wszystkim gęsty. Sprawdźcie w sklepie czy przy rozciągnięciu nie prześwituje. Oprócz estetyki jest to kluczowa kwestia, ponieważ gęsty materiał zabezpiecza przed ewentualnym pyleniem wełny. Może być delikatnie rozciągliwy ale pamiętajcie, że nie może się rwać przy naciąganiu i przyszywaniu zszywaczem do ramki. Ceny materiału są skrajnie różne. Przeglądając gatunki materiału nadającego się do tego celu mogę stwierdzić, że przedział cenowy jest ok. 20-45zł za mb.

- Ile czasu zajmuje budowa paneli?

Przy przygotowaniu wszystkich elementów i wykonywaniu po kolei czynności bez problemu uwiniemy się w kilka godzin. Zależy to głównie od tego ile paneli budujemy

- Ile paneli powinienem zbudować do mojego pokoju?

Generalnie przyjmuje się, że należy pokryć 30% powierzchni ścian aby różnica była słyszalna dla każdego. Jest to wartość czysto orientacyjna. Dla porównania podam, że mój pokój ma 50m2 i mam w nim ustawione 8 paneli absorbujących standardowych wymiarów (100x50x10cm) na bazie Isover PT-80 i różnica jest OGROMNA

Ok więc skoro odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania zostały zamieszczone, to przejdźmy do tego o czym ten temat w istocie jest czyli "Budowy własnego panela absorbującego". Wszystkie etapy będą opisane w punktach. Dodatkowo na końcu każdego punktu będzie miejsce na "UWAGI", czyli istotne szczegóły.

1. Zebranie niezbędnych materiałów i narzędzi.

Materiały:

- Wełna mineralna (patrz FAQ)
- Drewno/tworzywo docięte na wymiar potrzebny do zbudowania ramek
- Materiał do obicia ramki
- Dykta do zamknięcia ramki z tyłu (polecam dociąć na wymiary o kilka mm mniejsze niż wymiary ramki, dzięki temu mamy pewność, że dykta nie będzie wystawać poza obrys ramki)
- Folia stretch do zabezpieczenia wełny
- Taśma klejąca
- Wkręty do drewna lub tworzywa w zależności od tego z czego budujemy ramkę
- Zszywki do zszywacza tapicerskiego (sporo)
- Małe gwoździki do przybicia dykty z tyłu ramki

Narzędzia:

- Wkrętarka
- Zszywacz tapicerski
- Młotek
- Nóż
- Nożyczki
- Druga osoba do pomocy (opcjonalnie)

2. Budowa ramki (drewno, wkręty, wkrętarka).

Tutaj sprawa jest bardzo prosta. Po przycięciu lub zamówieniu gotowych na wymiar desek (np. w tartaku) przystępujemy do skręcenia ramki wkrętami. Nie przejmujcie się tym, że konstrukcja nie jest sztywna, ponieważ po obiciu materiałem, wypełnieniu wełną i przybiciu z tyłu dykty całość będzie bardzo sztywna. Materiałów których możemy użyć do zbudowania ramki jest bardzo dużo. Z tych bardziej popularnych są drewno, sklejka, płyta wiórowa. Myślę, że dla wymienionych przeze mnie materiałów grubość 18mm będzie wystarczająca (sam użyłem desek o grubości 25mm i jest to trochę za dużo jednak nie ma to dla mnie aż takiego znaczenia, ponieważ panele mam ustawione na podłodze).

UWAGI: Jeśli używamy stosunkowo grubych desek to wkręcamy wkręty od razu. Jeśli jednak nasze deski są dosyć cienkie to polecam najpierw nawiercić otwory i dopiero wtedy użyć wkrętów. Dzięki temu unikniemy pęknięcia deski. Przy wyborze materiału na ramkę bierzcie pod uwagę, to czy chcecie panele postawić na podłodze czy powiesić na ścianie. Oczywiście chodzi o wagę całej konstrukcji. W kwestii estetycznej pamiętajcie aby zwrócić uwagę na zewnętrzne kanty deski. To na nich będzie się naciągał materiał więc wszystkie ubytki będą widoczne.

3. Owinięcie folią stretch płatów wełny mineralnej (wełna, folia stretch, taśma, nóż).

W celu uniknięcia ewentualnego pylenia wełny owija się ją folią stretch. Najlepiej owinąć możliwie jak najcieńszą warstwą folii tak aby w jak najmniejszym stopniu zaburzyć własności akustyczne wełny. Początek jak i koniec folii można przykleić taśmą tak aby nie było żadnej szczeliny.

UWAGI: Warto zwrócić uwagę aby jedna strona wełny była możliwie gładka i nie było na niej zgrubień folii. Dzięki temu gdy włożymy zabezpieczoną wełnę do ramki i naciągniemy materiał nie będzie widać żadnych wybrzuszeń.

4. Naciąganie materiału na ramkę (materiał, zszywacz tapicerski, ramka, nożyczki, zszywki).

Zakupiony materiał docinamy na płaty wielkości ramki pamiętając o zakładce na naciągnięcie i przybicie. Następnie rozkładamy materiał na dużym blacie, wygładzamy i umieszczamy na nim ramkę. Teraz przyszywamy materiał do ramki jednocześnie wstępnie go naciągając. Warto teraz zająć się rogami i zagiąć materiał w odpowiedni sposób (przykładowe zagięcie materiału jest na zdjęciu). Na koniec naciągamy materiał tak aby był możliwie sztywny ale nie prześwitywał.

UWAGI: Warto zadbać aby materiał był równo ułożony w miejscu przyszycia do deski. Dzięki temu po przybiciu z tyłu dykty konstrukcja będzie stosunkowo szczelna.

5. Włożenie zabezpieczonych plastrów wełny do ramki.

Powoli umieszczamy zabezpieczone kawałki wełny w ramce. Zwykle wchodzi ona dosyć opornie więc warto poświęcić temu chwilę skupienia tak aby nie przebić/naderwać folii. Wystające kawałki materiału zawijamy do środka ramki.

UWAGI: Zgodnie z tym co napisałem wcześniej plaster wełny kładziemy gładką stroną w kierunku materiału. Dzięki temu nie pojawią się nierówności na naciągniętym materiale.

6. Przybicie dykty z tyłu ramki (dykta, gwoździe, młotek).

Ostatnią czynnością jest przybicie z tyłu dykty, która zamyka całą konstrukcję i nadaje jej sztywności. Warto przybić ją szczelnie, nie żałując gwoździ.

UWAGI: Pamiętajcie o dokładnym spasowaniu dykty z ramką. Nie może ona wystawać poza obrys ramki, bo po pierwsze nie wygląda to estetycznie, a po drugie całość może być niestabilna przy postawieniu na podłodze.

Zdjęcia gotowych paneli ustawionych u mnie w pokoju:

Tak wygląda wykonanie krok po kroku własnego panela absorbującego na bazie wełny mineralnej. W gruncie rzeczy są to proste czynności wymagające pewnej precyzji wykonania. Odpowiednio zbudowane i ustawione panele są gwarancją znacznie lepszych wrażeń odsłuchowych. Mam nadzieję, że zachęciłem Was do budowy własnych

Z racji tego, że bardzo przyjemnie pracowało mi się przy budowie tych paneli i zdobyłem na ten temat sporo wiedzy teoretycznej jak i praktycznej postanowiłem co jakiś czas wykonać kilka paneli absorbujących na sprzedaż. Aktualnie mam na aukcji dwa gotowe panele, które zbudowałem dla siebie według w/w punktów.

Jeśli jesteście zainteresowani lub chcielibyście żebym zbudował dla Was panele, to piszcie na PW lub e-mail
Link do aukcji: PANELE AKUSTYCZNE ISOVER PT-80 RAMA DREWNO 2 SZT. (5074937642) - Allegro.pl - Więcej niż aukcje.

Autor: Tomasz Bagiński "P4SIO"
eMail: [email protected]

Następny artykuł: Budowa własnego pop-up filtra do mikrofonu.

Poprzednie artykuły z serii akustyka: Akustyka - Wstęp do tematu | Akustyka - Rozmieszczenie elementów

Kopiowanie na inne portale tylko za zgodą autora.

Napisał SniperX Akustyka ważna sprawa, jednak w Twoim przypadku zacząłbym od zmiany sprzętu "grającego". Proszę Cię - Logitech/Creative? To nie ma prawa grać. Czas na inwestycję w DAC, wzmacniacz i kolumny.

Napisał smialy. Gratualcje pomysłu, przemyślę zrobienie takich paneli u siebie. Tak na prawde te logitechy z623 grają nieźle, ale w dużo mniejszym metrażu. Miałem je w pokoju mniej więcej takim jak ty to było kiepsko, ale teraz mam w pokoju 9m2 i grają o wiele lepiej. Mam je podłączone do daca fiio e10.

Napisał Orscik Niepotrzebnie zamykałeś panele z tyłu.Ogólnie robota całkiem spoko.Poolecam użyć płyt MDF. Jeżeli chodzi o rozmieszczenie to wydaje mi się ,że to wszystko jest zrobione na czuja. Wyczuwasz po zastosowaniu tych paneli jakąś różnicę?

Napisał SznaJK3r czy przypadkiem owinięcie bawełny streczem nie mija się z celem?

Napisał LeBomB1985 Jaki rodzaj materiału został użyty? Rozumiem, że wełna mineralna ma dobre właściwości tłumienne, ale czy gąbka o dość nieścisłej strukturze też się nada?