Rosyjskie polowanie na polski grafen
Przedstawiciele spółek chemicznych z grupy oligarchy Wiaczesława Kantora zapowiadają, że nadal będą skupowali akcje Grupy Azoty, której są już największym prywatnym udziałowcem. Rosjanie zainteresowali się polską grupą po tym, jak stała się ona liderem w badaniach nad grafenem – rewolucyjnym materiałem, który wkrótce może znaleźć wiele zastosowań i przyczynić się do stworzenia produktów nowej generacji.
Osobliwością grafenu jest to, że łączy on w sobie bardzo wiele pozytywnych właściwości, jak żaden inny znany nam materiał – tłumaczy „Codziennej” Zygmunt Łuczyński, dyrektor Instytutu Technologii Materiałów Elektronicznych (ITME), czołowej placówki naukowej zajmującej się grafenem. – Jest wytrzymały, ale elastyczny, dobrze przewodzi ciepło i elektryczność, jest hydrofobowy, czyli nie gromadzi się na nim woda. Ze względu na te cechy jest bardzo pożądany w produkcji wielu materiałów – dodaje.
Innowacyjny materiał
Dyrektor Łuczyński przewiduje, że pierwsze produkty z grafenem wejdą do produkcji już w ciągu 1–3 lat. – Piorunujący efekt miałoby zastosowanie grafenu w elektronice, umożliwiłoby m.in. zwielokrotnienie szybkości pracy procesorów i miniaturyzację sprzętu. To jednak dalsza perspektywa, zapewne co najmniej 10 lat – twierdzi. Tłumaczy, że grafen można mieszać z różnymi tworzywami sztucznymi, aby poprawić ich właściwości, np. wzmocnić wytrzymałość, poprawić elastyczność, przewodnictwo, uodpornić na korozję czy oblodzenie. Można go więc wykorzystać w wielu branżach, od produkcji sprzętu domowego, przez samochody, pociągi, samoloty, po różne typy broni. Jedną z zalet grafenu jest to, że to postać czystego węgla, którego na naszej planecie jest mnóstwo, więc jeśli uda się opracować odpowiednią technologię, może to być materiał bardzo tani, a zarazem niegroźny dla środowiska.
ITME jest w badaniach grafenu zaliczany do czołówki światowej. Posiada już sześć patentów dotyczących tego materiału, w tym metody tańszego pozyskiwania wysokiej jakości grafenu elektronicznego.
Lider przemysłu
W polskim przemyśle jako pierwsze grafenem zainteresowały się Zakłady Azotowe z Tarnowa. Podjęły one współpracę z ITME w zakresie wdrożenia grafenu do masowej produkcji. Od tamtego czasu, czyli przez półtora roku, kurs akcji Azotów się podwoił.
W ubiegłym roku Instytut Technologii chciał utworzyć z Azotami i kilkoma instytucjami naukowymi konsorcjum w sprawie grafenu. Projekt ten został jednak odrzucony przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, które ma wspierać finansowo projekty badawcze. Zdaniem szefa ITME odrzucenie tego projektu było rażącym błędem. – Kompletną patologią jest to, że recenzenci, którzy oceniają projekty, są anonimowi, a więc bezkarni. Jeden z recenzentów bardzo nisko ocenił ekonomiczną opłacalność tego projektu, co wskazuje na to, że nie miał pojęcia, na jaki temat się wypowiada – uważa Zygmunt Łuczyński. Ale dodaje, że mimo tej decyzji Tarnów nie zmienił zdania. Projekt jest realizowany w ramach umowy dwustronnej i finansowany w całości przez tarnowskie zakłady. Są one jedynym partnerem ITME w pracach nad wdrożeniem przemysłowej produkcji grafenu.
Polowanie na Azoty
Kiedy ruszyła ta współpraca, tarnowskie Azoty stały się obiektem niebywałego zainteresowania Rosjan. W lobbing na ich rzecz zaangażował się m.in. były prezydent Aleksander Kwaśniewski. Traktował on sprawę przejęcia Tarnowa tak poważnie, że rozmawiał na ten temat z samym premierem i szefem jego doradców. Już w połowie ubiegłego roku Rosjanie ogłosili wezwanie na dwie trzecie akcji Tarnowa. Wrogie przejęcie wówczas się nie udało, ale pół roku temu Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów dał Rosjanom zgodę na przejęcie zakładów. Miesiąc temu przystąpili więc do kolejnej ofensywy na Tarnów. Mają już ponad 15 proc. akcji Azotów i otwarcie zapowiadają, że na tym nie poprzestaną. Oficjalnie podano, że Wiaczesław Kantor i jego spółki Subero, Norica, Acron oraz Trust Service mają zamiar nadal nabywać akcje Tarnowa w okresie najbliższych 12 miesięcy.
Gdyby ten plan się powiódł, Rosjanie zdobyliby silną pozycję w polskim sektorze chemicznym i położyli rękę na produkcji supernowoczesnego materiału, który w najbliższej przyszłości może zrewolucjonizować wiele branż. Z ich punktu widzenia Grupa Azoty jest więc bezcenna.
Era grafenu
Grafen to objawienie ostatniej dekady. Stał się sławny trzy lata temu, gdy za badania nad nim przyznano Nagrodę Nobla. W tym roku ogromne możliwości tkwiące przed tą postacią węgla dostrzegła też UE, która badania nad grafenem uznała za swój sztandarowy projekt i przeznaczyła na nie 1 mld euro.
Rosjanie doskonale orientują się w wadze badań nad grafenem, bo wielu uczonych pracujących w najważniejszych światowych laboratoriach pochodzi z Rosji. Jednak nawet specjaliści nie wiedzą nic o tym, żeby badania nad tą substancją trwały w samej Rosji. Prawdopodobnie jednak Rosja bada grafen w ramach tajnych projektów wojskowych. ITME również prowadzi kilka projektów wspólnie z polskimi zakładami zbrojeniowymi.
Prezes Azotów Jerzy Marciniak występuje od dawna o to, by „państwo uznało chemię za segment strategiczny, a Grupę Azoty za spółkę strategiczną”, co – jego zdaniem – powinno oznaczać zapis, że skarb państwa nigdy i za żadną cenę nie sprzeda swojego pakietu akcji. Jednak w tym miesiącu skarb państwa sprzedał pakiet ponad 12 proc. akcji Tarnowa, zmniejszając swoje udziały w spółce poniżej 33 proc.
Tadeusz Święchowicz/GPC
Rosyjskie polowanie na polski?grafen - Smoleńsk Raport S 24 - Salon24 | Niezależne Forum Publicystów
Kwaśniewski lobbował za sprzedażą Grupy Azoty Acronowi? - Bankier.pl
